با سلام 

نامه شما را خواندم

اشاره به پارادوکس دو تله یا به اصطلاح طرح واره درمانگران جذابیت های طرح واره ای داشتید. 

ما در زوج درمانی به این مسئله می گوییم جذابیت های طرح واره ای. از آنجایی که تله ها برای بقای خودشان می جنگند پس خیلی بی راه نیست فردی که دچار تله استحقاق است با فردی در رابطه احساس خوبی داشته باشد که دچار تله بی ارزشی می باشد. چون فقط آن فرد است که می تواند به استحقاق او خوراک دهد. فردی که عزت نفس و احساس ارزشمندی را در درون تجربه نمی کند، فردی که تله بی ارزشی دارد عموما با افرادی وارد رابطه می شوند که باز هم احساس بی ارزشی او را تقویت کنند حال این فرد می تواند فرد پردستاوردی باشد که در نهایت او در کنارش احساس بی ارزشی می کند و یا اینکه فردی پایین تر از ملاک ها و معیارهایش باشد که باز هم احساس می کند به اندازه کافی خوب نبوده است که چنین فردی سر راهش قرار گرفته است. 

تا اینجا در مورد جذابیت طرح واره ای صحبت کردیم که تله ها برای بقای خودشان به دنبال افرادی می گردند که تله شان بتواند به بقایش ادامه دهد. 

اما قسمتی از نامه شما که توجه مرا جلب کرد این بود که "به نظرم باعث بيشترين رشد در يكديگر ميشوند." شاید همین جا لازم به تعریف دو واژه باشد یکی "رشد" و دیگری "تله"

اگر رشد را تعریف کنیم که فرد پیشرفت، لذت و موفقیت را تجربه می کند و شرایطی که در آن قرار گرفته است  بهتر می شود بعید است که فردی که تله دارد با انتخاب کسی که به تقویت تله اش پرداخته است بتواند رشد کند. اگر رشدی هم باشد رشد برخاسته از تله است نه رشد سالم.

شاید قسمت دوم بتواند به تعریف رشد هم کمک نماید.

زمانیکه ما نیازهای اساسی مان سرکوب می شود و به دنبال آن باورها (افکار)، احساسات، خاطرات ناخوشایند در ذهن مان شکل می گیرد ما دچار تله شده ایم. تله ها از آسیب به نیازهایی مثل امنیت، بیان خواسته ها، فردیت و هویت و استقلال، تفریح و پذیرش محدودیت های ما به وجود آمده اند. پس بعید است تله بتواند باعث رشد سالمی شود. رشدی که همراه با احساسات خوشایند باشد. اگر رشدی هم باشد برای پوشاندن احساسات ناخوشایند درونی ست.

و اینجا لازم است بین تله بی ارزشی و  بی ارزشی، بین تله استحقاق و خودباوری، بین تله ایثارگری و  ایثارگری تمایز قائل شویم.

فرد در تله بی ارزشی نمیتواند باور کند به عنوان یک انسان با ارزشمندی زاده شده است و به دنبال دستاوردهایی برای رسیدن به ارزشمندی است و در درون فکر می کند انسان بی ارزش و به درد نخوری است. اما بی ارزشی می تواند احساسی باشد که گاهی در موقعیت هایی برای همه افراد پیش می آید زمانی که ما در هر حرفه ای که باشیم فرد متبحر آن رشته را ببینیم و در کنارش احساس بی ارزشی کنیم لزوما هر بی ارزشی ای که در زندگی مان تجربه می کنیم نمی تواند "تله بی ارزشی" باشد. 

فردی که دچار "تله استحقاق یا خودشیفتگی" است باور دارد "من باید به تمام خواسته هایم دست پیدا کنم" و همیشه خودش را برتر از دیگران در نظر می گیرد ولی در خودباوری فرد به خواسته ها و نیازهایش می رسد بدون اینکه احساس استحقاق داشته باشد. 

پیدا کردن مرز بین اینها می تواند نشان دهد که فردی که نیازهایش آسیب ببیند شاید تا یک مدتی داوم بیاورد ولی در زندگی طولانی مدت فرسوده می شود و بعد از مدتی اگر فشارهای روانش را جدی نگیرد می تواند از علائم بدنی و بیمارهایی که بدون علت مشخصی هستند به نیازهای سرکوب شده اس در آن زندگی پی ببرد. 

به نظرم کتاب "زندگی خود را دوباره بیافرینید" ترجمه دکتر حسن حمیدپور، انتشارات ارجمند می تواند در این زمینه به شما کمک نماید. 

باتشکر 

زهرا محمدی- خانه توانگری طوبی